Wspomnienia naocznego świadka

Literacka panorama 1920 roku, który dla odradzającej się Polski był rokiem wyjątkowym! Choć z początkiem lutego II Rzeczpospolita zyskała dostęp do morza, to jednak na Śląsku czy Mazurach granice wciąż pozostawały niepewne. Najbardziej dynamiczna sytuacja panowała na wschodzie kraju. W latach 1918-1919 toczyła się wojna polsko-ukraińska o województwa południowo-wschodnie, z kolei lata 1919-1921 to czas zmagań z bolszewicką Rosją o przyszłość całej Polski. Decydujący okres wojny polsko-bolszewickiej przypadł na wspomniany rok 1920 – wydawało się wówczas, że szybko postępujące wojska bolszewickie może zatrzymać tylko cud. W obronę przed najeźdźcami zaangażowali się Polacy ze wszystkich regionów kraju, od świeżo włączonego do Polski Pomorza po Śląsk, od Wielkopolski po Kresy Wschodnie. 13 sierpnia rozpoczęła się jedna z najważniejszych bitew w historii Polski i Europy, określana mianem Cudu nad Wisłą. Na sukces roku 1920 złożyły się wysiłki całego społeczeństwa – ochotników, którzy masowo zaciągali się do wojska, radiowywiadu, który złamał radzieckie szyfry, kobiet, które jako sanitariuszki oraz wywiadowczynie działały w okolicach frontu, piekarzy zaopatrujących tysiące żołnierzy.

"Histeryczki" to zbiór opowiadań, na ktory składają się różne historiekobiet: przegranych, szalonych, matek, sióstr, oscylujące wokół tematów miłości, przemocy, skomplikowanych międzyludzkich relacji. Roxane Gay po tej książce została okrzyknięta mistrzynią opowiadania i znawczynią kobiecej natury w jej różnych odcieniach. Bohaterkami są tu kobiety: nie wyjątkowe, inne czy gorsze, ale takie, które przeżyły niejedno, bo życie pisze różne scenariusze. Kobieta, która straciła dziecko, która w dzieciństwie doświadczyła gwałtu, która jest kochanką księdza, która jest gruba i brzydka, która jest martwa… która mogłaby być jedną z nas. Współczujemy im, przeżywamy ich historie razem z nimi, czerpiemy siłę z ich doświadczeń. Przepełnia nas poczucie siostrzeństwa i wspólnoty. Może nasze doświadczenia nie są aż tak dramatyczne, ale wszystkie wiemy, co to przemoc, odrzucenie czy żałoba.

Jesienią 1960 roku na nowojorskiej Piątej Alei o piątej rano padł pierwszy klaps na planie jednego z najsłynniejszych filmów w historii – Śniadania u Tiffany’ego. W pełnej porywających faktów i anegdot opowieści Wasson przedstawia nie tylko kulisy powstawania filmu, lecz także dokumentuje burzliwą epokę przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych w Ameryce – przed rewolucją seksualną dzieci kwiatów, powszechnym dostępem do antykoncepcji i zanim mała czarna stała się symbolem elegancji. Autor pokazuje plan filmowy, przybliża stosunki panujące wśród członków ekipy i narastające między nimi animozje. Jednocześnie szerokim spojrzeniem ogarnia wpływ Audrey Hepburn na modę, politykę dotyczącą płci i budzenie się nowej moralności. Pojawiają się wielkie postacie tamtych czasów: Truman Capote, Audrey Hepburn, Blake Edwards, Henry Mancini, a także Marylin Monroe, Billy Wilder czy Akira Kurosawa. Dlaczego filmowa opowieść o Holly Golightly miała kłopoty z cenzurą? Czym różni się od powieści Capote’a? Co zmieniła w życiu milionów młodych kobiet, które nie chciały żyć jak ich matki? Tę książkę – pełną smakowitych szczegółów – czyta się jak powieść o dawnym Hollywood, pełnym uroku i mrocznych tajemnic.

Mrożący krew w żyłach thriller, który w genialny sposób łączy ze sobą rodzinną tragedię, psychologiczny suspens i odrobinę nowoczesnego horroru, przywodząc na myśl takie powieści jak Dom z liści Marka Z. Danielewskiego, Wpuść mnie Johna Ajvide Lindqvista czy Nawiedzony Shirley Jackson. Spokojne dotąd życie Barretów, zwyczajnej rodziny mieszkającej na

Eia jest najmłodszą członkinią Gildii Skrybów i Iluminatorów skazaną z racji wieku na wykonywanie prostych i nudnych zamówień, a marzącą o bardziej ekscytującej i twórczej pracy. Gdy w kraju rozpowszechnia się plotka o istnieniu manuskryptu, którego nie da się skopiować, a który potrafi spełnić każde pragnienie, sytuacja zmienia się dramatycznie. Nagle wszyscy posiadacze bogatych bibliotek przynoszą do gildii drogocenne manuskrypty, chcąc sprawdzić, czy da się je skopiować. Niektórzy właściciele ksiąg życzą sobie, aby kopiowanie odbywało się w ich domach. Eia trafia najpierw do pałacu lady Gladys Noor, gdzie przez kilka dni kopiuje po jednej stronie z każdego manuskryptu, a następnie do kamienicy handlarza winem, którego żona odkryła stare książki w podziemiach winiarni.

"Zapowiada się piękny dzień" Seweryny Szmaglewskiej to kontynuacja poprzedniej, równie trudnej tematycznie książki "Dymy nad Birkenau". Autorka przedstawia tu sytuację więźniów w obozach koncentracyjnych Oświęcimia i Brzezinki podczas II wojny światowej. Tym razem na warsztat bierze opowieść o najważniejszym prawie człowieka - prawie do godnego życia. W lutym 1945 roku Niemcy wiedzieli już, że III Rzesza przegra wojnę, to było jasne. Trzymając się rozkazów, zaczęli palić dokumentację, burzyć kominy i zacierać po sobie ślady na tyle, na ile pozwalał im czas. W środku niezwykle mroźnej zimy nakazali więźniom, tym którzy jeszcze mieli siłę się poruszać, by wyruszyć w marsz śmierci, gonieni w stronę niemieckiej granicy. Schorowani i wycieńczeniu ludzie padali co kilka kilometrów, wielu nie budziło się po kilkugodzinnym odpoczynku. Więźniowie szli, w długim, choć z czasem skracającym się kordonie, bezwolni, trzymający się jedynie nadziei, że pod koniec marszu czeka wyzwolenie. Wielu po prostu się poddawało, nie dość, że obóz ich wykończył, to teraz wykończy ich marsz ku nieznanej lokalizacji, ten, który zdaje się nie mieć mety. Trzech mężczyzn postanawia się zbuntować. Jak? Nikt nie ma pojęcia, skąd wzięli na to siły. Udaje im się, a po latach chcą przekazać światu, jak ważne jest to, co przeżyli. Powojenna opowieść niesie za sobą chęć ocalenia od zapomnienia wojennych wydarzeń, ale też nadania sensu i zasadności wydarzeń związanych z marszem śmierci. Należy przede wszystkim wytłumaczyć ludziom, dlaczego mimo tego, że więźniowie znajdowali się już poza obozem, nadal ginęli z rąk nazistów, którzy pozostawiali ich w bezimiennych grobach. Walczący w procesach ze swymi oprawcami z początku czują trwogę, później miejsce tego uczucia zajmuje powinność. Publikacja jest zapisem walki, w której zakończenie wojny jest wyłącznie znakiem granicznym dla historyków, nie dla wymierzenia sprawiedliwości.