Trzy tłumaczki

Nowa książka Krzysztofa Zanussiego to przewrotna kontynuacja poprzedniej publikacji reżysera zatytułowanej „Strategie życia, czyli jak zjeść ciastko i je mieć”. Złożyły się na nią pomysły filmowe, które na przestrzeni lat nie zostały przez niego zrealizowane – od pojedynczych scen, przez szkice filmowe, po skończone fragmenty scenariuszy. Te varia z kolei stają się punktem wyjścia do twórczej autobiografii, a także spostrzeżeń na temat historii kina i najważniejszych twórców oraz czegoś, co jest istotą tworzenia filmów – snucia opowieści. Spróbuję z moich notatek w szufladzie wybrać te, w których widzę taki potencjał albo chociaż „potencjalik”. Wiem, że już z nich sam nie skorzystam, i dlatego wzorem amerykańskich „garage sale”, czyli wyprzedaży garażowych, przedstawię to, co żal mi wyrzucić, bo nie chciałbym, żeby się zmarnowało.

"Zapowiada się piękny dzień" Seweryny Szmaglewskiej to kontynuacja poprzedniej, równie trudnej tematycznie książki "Dymy nad Birkenau". Autorka przedstawia tu sytuację więźniów w obozach koncentracyjnych Oświęcimia i Brzezinki podczas II wojny światowej. Tym razem na warsztat bierze opowieść o najważniejszym prawie człowieka - prawie do godnego życia. W lutym 1945 roku Niemcy wiedzieli już, że III Rzesza przegra wojnę, to było jasne. Trzymając się rozkazów, zaczęli palić dokumentację, burzyć kominy i zacierać po sobie ślady na tyle, na ile pozwalał im czas. W środku niezwykle mroźnej zimy nakazali więźniom, tym którzy jeszcze mieli siłę się poruszać, by wyruszyć w marsz śmierci, gonieni w stronę niemieckiej granicy. Schorowani i wycieńczeniu ludzie padali co kilka kilometrów, wielu nie budziło się po kilkugodzinnym odpoczynku. Więźniowie szli, w długim, choć z czasem skracającym się kordonie, bezwolni, trzymający się jedynie nadziei, że pod koniec marszu czeka wyzwolenie. Wielu po prostu się poddawało, nie dość, że obóz ich wykończył, to teraz wykończy ich marsz ku nieznanej lokalizacji, ten, który zdaje się nie mieć mety. Trzech mężczyzn postanawia się zbuntować. Jak? Nikt nie ma pojęcia, skąd wzięli na to siły. Udaje im się, a po latach chcą przekazać światu, jak ważne jest to, co przeżyli. Powojenna opowieść niesie za sobą chęć ocalenia od zapomnienia wojennych wydarzeń, ale też nadania sensu i zasadności wydarzeń związanych z marszem śmierci. Należy przede wszystkim wytłumaczyć ludziom, dlaczego mimo tego, że więźniowie znajdowali się już poza obozem, nadal ginęli z rąk nazistów, którzy pozostawiali ich w bezimiennych grobach. Walczący w procesach ze swymi oprawcami z początku czują trwogę, później miejsce tego uczucia zajmuje powinność. Publikacja jest zapisem walki, w której zakończenie wojny jest wyłącznie znakiem granicznym dla historyków, nie dla wymierzenia sprawiedliwości.

“Niewinni w Norymberdze” to literackie świadectwo z procesu największych zbrodniarzy Trzeciej Rzeszy, obok którego trudno jest przejść obojętnie. Wiemy o procesach, które ciągną się latami. Niektóre dotyczą bardzo lokalnych spraw; są jednak takie, które, choć trwały długi czas, nie przyniosły oczekiwanego rozwiązania i rezultatów. Mało tego, procesy norymberskie, o których mowa, dotyczyły setek, jeśli nie tysięcy ludzi, którzy pośrednio lub bezpośrednio przyczynili się do zagłady sporej części ludzkości. Głośne procesy norymberskie, choć miały miejsce ponad pół wieku temu, do dziś stanowią najbardziej niewypowiedziany wyraz bólu i cierpienia niewinnych oraz okrucieństwa wojny. Seweryna Szmaglewska jako jedyna Polka zeznawała w nich przed wymiarem sprawiedliwości. Pociągnięto wtedy do odpowiedzialności 185 osób, w tym lekarzy, prawników, ministrów, wojskowych oraz przemysłowców. I pomimo dwunastu procesów nadal nie znamy pełnej prawdy na temat okrutnych poczynań tych, którzy przyczynili się do systemowej zagłady. "Niewinni w Norymberdze" to niepozostawiająca złudzeń książka, przybliżająca tematykę głośnych procesów. Seweryna Szmaglewska, podobnie jak w innych pozycjach ("Dymy nad Birkenau", "Czarne stopy" czy "Zapowiada się piękny dzień") bez najmniejszych ogródek daje prawdziwe świadectwo o tym, że piekło na ziemi niestety istnieje...

Książka, która pokazuje, jak wielką wiedzą i doświadczeniem dysponują współcześni stomatolodzy. Zajrzyj do niej, by przekonać się, że masz szczęście, odwiedzając dentystę w XXI wieku. "Bolesna historia stomatologii albo płacz i zgrzytanie zębów od starożytności po czasy współczesne" to publikacja, w której autor zadał sobie trud prześledzenia zmagań z problemami dentystycznymi, jakie podejmowali ludzie od najdawniejszych czasów. Nie ulega wątpliwości, że wizyta u stomatologa nie należy do rzeczy szczególnie przyjemnych, a u niektórych wyzwala trudny do opanowania lęk. Warto jednak, by w takiej chwili pomyśleli o tym, co działo się niegdyś, gdy lekarze nie mieli do dyspozycji tak zaawansowanej technologii ani nie posiadali tak ogromnej wiedzy jak dziś. Autor opowiada o szeregu błędnych przekonań, absurdalnych środkach mających stanowić remedium na ból zęba czy tych łagodzących dolegliwości związane z ząbkowaniem (na przykład leki bazujące na opium czy morfinie). Czytelnik dowie się ponadto, że niektóre zabiegi dentystyczne kończyły się bolesną i bardzo powolną śmiercią, co wynikało ze zwykłej niewiedzy osoby, która je przeprowadzała. Bo czy to nie trudne do pojęcia, że jeszcze w pierwszej połowie XX wieku, idąc do stomatologa, można było bez powodu stracić zdrowe zęby?

“Ludzie przeciwko technologii” to ciekawa pozycja, w której autor przedstawia swoje argumenty na temat niemożności połączenia cyfrowego świata z panującą demokracją. Kiedy myślimy o tym, jak zmienia się współczesny świat, bez wątpienia musimy wziąć pod uwagę rozwój technologii cyfrowej. Tylko jak często patrzymy na nią z perspektywy demokracji? Czy ten aspekt wydaje Ci się co najmniej dziwny? Zajrzyj do “Ludzie przeciwko demokracji” i przekonaj się, że to może stać się naprawdę! Autor w swojej pozycji próbuje przekonać czytelników, że rozwój cyfrowych narzędzi komunikacyjnych nie jest taki dobry. Przede wszystkim nie jesteśmy w stanie pogodzić go z demokracją, a to już poważny problem. Demokracja liberalna wykształciła się w czasach zupełnie analogowych, więc do analogowej rzeczywistości były przystosowane jej główne założenia i narzędzia do zarządzania kryzysem. Nic dziwnego, że we współczesnym świecie może ona nie być skuteczna. W epoce cyfrowej, gdy koncepcje mediów, obywatelstwa, sfery publicznej i demokratycznej wspólnoty gwałtownie ewoluują i zmieniają swój sens, demokracja, jaką do tej pory znaliśmy, według autora nie posiada już zdolności adaptacji. Tak właśnie powstaje problem, co będzie dalej. Czy demokracja dogoni cyfrową zmianę? Czy społeczeństwo dostosuje się do niej, wykształci nowe nawyki? A może czekają nas rządy tych, którzy sytuację wykorzystają i zabiorą nam całkowicie wolność? Książka “Ludzie przeciwko technologii” z jednej strony szokuje, a z drugiej zmusza do zastanowienia. porusza te kwestie, którymi na co dzień niespecjalnie się interesujemy, mim że to ogromny błąd i niedopatrzenie!

W 1967 r. Roy Bates, emerytowany brytyjski oficer, zajął opuszczoną platformę przeciwlotniczą na wodach międzynarodowych, a następnie nazwał ją Sealandią i ogłosił się jej księciem. W 1996 r. artysta Lars Vilks nazwał skrawek szwedzkiego wybrzeża Ladonią, tworząc swoje państwo dzieło sztuki, którego hymnem jest odgłos kamienia wpadającego do wody. W 2013 r. pewna dziewczynka z Virginii, Emily, zapytała tatę, czy mogłaby zostać prawdziwą księżniczką. Pół roku później jej tata utworzył na pustyni Królestwo Północnego Sudanu, a swoją córkę uczynił księżniczką. W 2016 r. Mieszko Makowski założył Królestwo Kabuto. Jego terytorium mieści się na działce pod Radomiem. Król Mieszko był rozczarowany Polską, więc stworzył państwo, w którym wartością nadrzędną jest absolutna wolność. To tylko przykłady kilku mikronacji – współczesnych tworów parapaństwowych – i ich pomysłodawców opisanych w tej niezwykłej książce. Bohaterowie Macieja Grzenkowicza to zapaleńcy, idealiści, outsiderzy, którym obecna oferta państwowa nie odpowiada, dlatego tworzą swoje. Swoje tycipaństwa.

Epicka i poruszająca powieść o dziedzictwie amerykańskiego Zachodu! Wiosną 1849 r. Eli McCullough ma trzynaście lat, gdy grupa Komanczów szturmuje jego domostwo, brutalnie morduje matkę i siostrę chłopca, a jego samego zabiera do niewoli. Odważny i sprytny Eli szybko przystosowuje się do życia Komanczów: uczy się ich zwyczajów i języka, odpowiada na nowe imię, które otrzymał jako adoptowany syn wodza. Jako członek plemienia toczy wojnę z białymi, co utrudnia zrozumienia tego, kim naprawdę jest. Kiedy jednak choroby, głód i przytłaczająca liczba uzbrojonych Amerykanów dziesiątkują plemię, Eli zostaje sam. Ani biały, ani Komancz – musi na nowo znaleźć sobie miejsce w świecie. Zaczyna podróż pełną przygód, tragedii, ale i szczęścia, które odbijają się echem w życiu jego potomstwa. Z historią Eliego przeplatają się losy jego syna Petera – mężczyzny, który ponosi emocjonalne koszty dążenia ojca do władzy, oraz prawnuczki Eliego, Jeanne Anne – kobiety, która, która musi walczyć z zatwardziałymi rywalami, aby odnieść sukces w męskim świecie. „Syn” to wielopokoleniowa saga o losach teksańskiej rodziny McCulloughów – od czasów XIX-wiecznych najazdów Komanczów do XX-wiecznego boomu naftowego – dla której najważniejszą wartością jest ziemia i honor. To także książka niepokojąca i działająca na wyobraźnię, kontynuująca najlepszą tradycję amerykańskiego kanonu – łącząca pisarską sprawność Larry’ego McMurtry’ego z ostrością wyrazu Cormaca McCarthy’ego.

II Wojna Światowa była krwawym i bezlitosnym czasem dla wszystkich europejczyków, ale w szczególności dla ludności polskiej. Był to czasu bólu, cierpienia i upokorzenia. Dla ocalałych z okupacji był to także czas śmiertelnego strachu, obawy o zdrowie własne i bliskich, a często ich strata. Najnowsza powieść Seweryny Szmaglewskiej "Tak wiele jest strachów" obejmuje wszystkie opowiadania autorki, które opowiadają trudne historie wojennej i powojennej rzeczywistości. Obowiązkowa pozycja dla każdego sympatyka historii II wojny światowej! "Tak wiele jest strachów" to książka trudna, która udowadnia, że kapitulacja i wycofanie wojsk niemieckich z Polski nie zakończyły wojny. Ona nadal trwa w umysłach ludzi, którzy przeżyli jej piekło. Zostały w nich strachy minionych dni, wypełnionych walką o życie i utratą ukochanych. To także opowiadania mające na celu przybliżyć nam czytelnikom, jak trudno było przystosować się tym którzy przeżyli, do nowej codzienności i jak rządził nimi strach, że wojna może się powtórzyć.