Odczytanie Listy. Opowieści o warszawskich powstańcach Żydowskiej Organizacji Bojowej

Kiedy w 1991 roku znana węgierska psycholożka Alaine Polcz opublikowała swoje wspomnienia, potwierdziło się wszystko to, o czym przez ostatnie pięćdziesiąt lat spekulowano i snuto domysły. Opinia publiczna w końcu usłyszała o horrorze kobiet uwięzionych na linii frontu w ostatnich miesiącach drugiej wojny światowej: głodzie, spaniu w piwnicach, nędzy, brudzie, wszach i chorobach, niecichnących ani na moment strzałach i regularnych gwałtach. O tym wszystkim, co nie mieściło się w podręcznikach i wzniosłych opowieściach. I o tym, co w nowym socjalistycznym państwie objęte było absolutnym tabu: przemocy seksualnej ze strony żołnierzy wyzwolicielskiej Armii Czerwonej. Koniec wojny, który zbiegł się z pierwszym rokiem jej nieszczęśliwego małżeństwa, pozostawił w Alaine Polcz, wówczas zaledwie dziewiętnastoletniej dziewczynie, duchową traumę i śmiertelną chorobę, a także poczucie wielkiego osamotnienia. Mimo tego Kobieta na froncie to portret osoby niezwykłego hartu ducha, z której wojenna gehenna wysysała chęć do życia, lecz nigdy nie odebrała człowieczeństwa, która szukała w sobie zrozumienia nawet dla oprawców, która całe późniejsze życie zawodowe poświęciła pracy z umierającymi i ich rodzinami i która przełamując zmowę milczenia, oddała sprawiedliwość cierpieniu wielu anonimowych kobiet.

Jak rozmawiać o Holokauście po tylu latach od zakończenia II wojny światowej? Czy my w Polsce już się tego nauczyliśmy i czy jesteśmy w stanie robić to bez uprzedzeń oraz wybielania siebie samych? Nowe światło na tę sprawę rzuca książka "Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos" Tomasza Żukowskiego. Książka jest wołaniem o swobodę dyskusji o Holokauście, której ciągle w Polsce brakuje. A także o to, by uczciwie oceniać postawy Polaków wobec Żydów przed wojną i w jej trakcie, nie unikając także najbardziej bolesnych i trudnych kart naszej historii. To swoisty przegląd najważniejszych pozycji polskiej literatury o Zagładzie. Autor pokazuje, w jaki sposób pisali o niej Miłosz, Baczyński czy Szymborska, ale także ciągle mało znani szerszej publiczności żydowscy autorzy świadectw tamtych czasów. Wskazuje na te fragmenty ich dzieł, które mogą pomóc w racjonalnej dyskusji na temat stosunków polsko-żydowskich wtedy i dziś. Mimo upływu tylu lat wciąż warto po nie sięgać, by lepiej rozumieć zarówno przeszłość, jak i teraźniejszość, a także szukać drogi porozumienia na przyszłość. To poruszająca opowieść o Zagładzie przedstawiona słowami tych, którym we współczesnej dyskusji na ten temat odbiera się głos.

Święta to czas, kiedy dobre rzeczy zdarzają się częściej. Ludzie stają się życzliwsi, a świat trwa w oczekiwaniu na przemianę. Czy i tym razem zdarzy się świąteczny cud? Zbiór opowieści z najróżniejszych zakątków świata łączy ten sam motyw, ale realizacje są zaskakująco nieoczywiste – niektóre pełne nostalgii, przekornych puent, inne prosto spod ciemnej gwiazdki. Srogie, śnieżne zimy mieszają się tutaj ze świętami spędzanymi w gorętszym klimacie. Jest też miejsce na nieoczekiwane prezenty, rozbłyskujące tu i ówdzie światełka i wzruszenie, które niespodziewanie ściska za gardło. Małe świąteczne cuda przeplatają się z chwilami, które na zawsze zapadają w pamięć. Bo do odkrycia magii świąt nie zawsze potrzeba mnóstwa prezentów. Czasem wystarczy samotny spacer. Opowiadania pozwalają odkryć klasyków literatury na nowo – od Hansa Christiana Andersena i Antoniego Czechowa, przez Elizabeth Bowen i Dylana Thomasa, po Tove Jansson i Grace Paley. Choć autorzy posługują się różnymi językami, to łączy ich jedno – patrzą na świat oczami wiecznie zaciekawionego dziecka, pełnego zachwytu i zdziwienia, choć świat wokół zdaje się coraz bardziej szalony.

„Bereza” to niezwykle wnikliwa analiza jednego z najciemniejszych rozdziałów w polskiej historii. Autor, Wojciech Lada, znany dziennikarz i historyk, przybliża czytelnikom realia obozu w Berezie Kartuskiej, gdzie w latach 1934-1939 systematycznie łamano prawa człowieka. W tej książce przedstawione są nie tylko suche fakty, ale również osobiste dramaty, które miały miejsce za murami tego miejsca. Każdy rozdział ukazuje nie tylko brutalność reżimu, ale także psychologiczne aspekty życia więźniów, którzy byli pozbawiani wolności bez jakichkolwiek wyroków sądowych. Mroczne realia obozu w Berezie Obozowe życie w Berezie było naznaczone nieustannym strachem. Ludzie aresztowani w środku nocy często nie wiedzieli, dlaczego zostali wybrani. Surowe warunki, w których przyszło im żyć, były jedynie odbiciem brutalnych praktyk ówczesnego reżimu. W książce znajdziemy wiele relacji świadków, które ilustrują codzienne zmagania i cierpienia, jakie znosili więźniowie, w tym: Brutalne traktowanie: Więźniowie doświadczali tortur fizycznych i psychicznych, co prowadziło do trwałych uszczerbków na zdrowiu. Psychologiczne aspekty: Opisane są nie tylko fizyczne cierpienia, ale także psychiczne obciążenia, które skutkowały tragicznymi wyborami, w tym samobójstwami. Władza bezkarności: Autor ukazuje, jak brak jakiejkolwiek kontroli nad działaniami funkcjonariuszy prowadził do sytuacji, w której nie obowiązywały żadne normy prawne. Postacie i ich historie Wojciech Lada skupia się nie tylko na historii samego obozu, ale również na ludziach, którzy przez niego przeszli. W książce pojawiają się opisy postaci, które w różny sposób doświadczyły okrucieństwa systemu. Autor przedstawia nie tylko więźniów, ale także tych, którzy pełnili rolę oprawców. Warto zwrócić uwagę na: Wacław Kostek-Biernacki: Nadzorujący funkcjonowanie obozu, którego działania charakteryzowały się niepohamowaną brutalnością. Relacje świadków: Publikacja zawiera zeznania osób, które doświadczyły przemocy w Berezie, co nadaje książce autentyczności. Przykłady mrocznych epizodów: Wiele relacji dotyczy dramatycznych zdarzeń, które miały miejsce w obozie, takich jak stosowanie tortur czy samobójstwa. Znaczenie „Bereza” w kontekście historii Polski W kontekście polskiej historii, publikacja ta stanowi ważny głos w debacie na temat ofiar totalitaryzmu. Dzięki skrupulatnemu podejściu autora, książka uzupełnia białe plamy w wiedzy o tym okresie. Lada nie tylko dokumentuje przeszłość, ale także skłania do refleksji nad tym, jak pamięć o tych wydarzeniach wpływa na współczesne społeczeństwo. „Bereza” to lektura, która z pewnością poruszy każdego, kto interesuje się historią Polski i jej mrocznymi zakamarkami. Zapraszam do lektury, aby poznać te trudne, ale niezwykle ważne historie, które wciąż mają znaczenie w dzisiejszym świecie.

Klasyczna pozycja dotycząca powstania w getcie warszawskim, lektura obowiązkowa dla wszystkich zainteresowanych tematem. To bardziej opowieść o ludziach i ich losach, mniej o wojnie i Zagładzie w sensie historycznym. Autorka rozmawia z żydowskimi żołnierzami, uczestnikami powstania w getcie warszawskim: Szmuelem Ronem, MasząGlajtman-Putermilch, Pniną Grynszpan Frymer, Aronem Karmim, Lubą Gawisar, Adiną Blady-Szwajgier, Haliną (Chałka) Bełchatowską, Bronkiem Szpiglem i Kazikiem Ratajzerem. Klamrą całości są dwie rozmowy z Markiem Edelmanem, zastępcą komendanta Żydowskiej Organizacji Bojowej i ostatnim dowódcą powstania. Autorka gromadzi opowieści i szczegóły z wręcz buchalteryjną dokładnością, ale imponujący warsztat nie przesłania faktu, że „Ciągle po kole" to przede wszystkim opowieść o młodych ludziach, żyjących w cieniu Zagłady. Dzięki tej koronkowej materii możemy ich lepiej zrozumieć – nie jako postaci historyczne, raz na zawsze zamknięte w spiżowej biografii, ale po prostu jako młodych ludzi, próbujących łapać „okruchy życia”. Nowe wydanie uzupełniają obszerne przypisy, będące świetnym merytorycznym objaśnieniem przedstawianych historii. Jest również wzbogacone unikalnymi zdjęciami z niezwykłej kolekcji Łukasza Biedki. Jak pisze o kolekcji Autorka: „Nie jest ona zwykła, bo nie jest zwykły świat na nich, i jest niezwykła, bo po osiemdziesięciu latach możemy patrzeć w oczy tym, którzy wtedy byli”. Fotografie (publikowane po raz pierwszy!), zrobione najprawdopodobniej przez niemieckich żołnierzy, przedstawiają codzienność okupacyjnego życia polskich Żydów, nie tylko w warszawskim getcie, ale i w innych mniejszych gettach mazowieckich. Bezimienne portrety, sceny zbiorowe, wstrząsające sceny poniżania stanowią nie tyle uzupełnienie tekstu, ale pozwalają przez chwilę poczuć w przybliżeniu konkret tamtego świata i doświadczenia.

Zbiór opowiadań wojennych, opartych na prawdziwych wydarzeniach. Ponure obrazy zagłady, naładowane wieloma katastrofalnymi emocjami, ale i nadzieją. Każde opowiadanie to inna historia, ale wszystkie łączy ludzkie cierpienie, przerażająca rzeczywistość, trudne dylematy, ucieczki, powroty, niewola, obozy śmierci.

Kim naprawdę był twórca Imperium Rosyjskiego? Fascynującym geniuszem, który słaby i zacofany kraj przekształcił w mocarstwo? Czy przerażającym szaleńcem, który bez wahania przelewał krew poddanych i własną ręką zadał śmierć zbuntowanemu synowi? Nigdy nie zostało rozstrzygnięte, kto naprawdę był ojcem Piotra, bo ani fizycznie, ani psychicznie nie był podobny do cara Aleksego. Piotr I Wielki, koronowany na cara w 1689 roku, w 1721 roku przyjmuje tytuł Cesarza Wszechrusi. Obala dawne obyczaje z niewiarygodną zaciekłością, obcinając brody i głowy, narzucając swym rodakom europejskie stroje i poglądy. Przeprowadza radykalne reformy administracji, prawa, finansów, gospodarki. Tworzy regularną armię i flotę. Wojuje kosztem tysięcy ludzkich istnień z Turkami i Szwedami. Poświęca życie tysięcy, wznosząc na moczarach nową stolicę – Sankt Petersburg. Kładzie podwaliny pod nowoczesny przemysł, buduje drogi, zakłada szkoły, unowocześnia rolnictwo. A wszystko za cenę zniewolenia narodu, wydanego na łup skorumpowanej biurokracji. Władca niezmierzonego kraju umie posługiwać się kompasem, siekierą cieśli i katowskim toporem. Buduje statki i wyrywa zęby swoim poddanym. To olbrzym, który góruje wzrostem nad otoczeniem. Mocarz, który łamie w rękach podkowy. Prostak, który znajduje upodobanie w obżarstwie, pijaństwie, rozpuście i błazenadach, rozmiłowany jest w europejskiej cywilizacji i przemocą chce do niej wprowadzić Rosję. Gdyby nie świadectwa historyczne, można by sądzić, że car Piotr I Wielki jest mitycznym tworem ludowej wyobraźni, nie zaś autentyczną postacią z krwi i kości.